Makarios’un 1961 yılından itibaren, aslında bir yıldır yürürlükte olan Kıbrıs Cumhuriyeti anayasası ile adanın yönetilemeyeceği iddiasını savunması ve anayasayı çiğneyecek adımlar atması, Kıbrıs Türkü’nün canını ve haklarını korumak için direnmek zorunda kalacağı kanlı bir süreci başlatmıştı.
İfade edildiği gibi 1961 yılında siyasi alanda Türkleri yok sayma girişimleri ile başlayan Rum ırkçılığı, 1963 Kanlı Noel’i ile zirve yapmış ve 1964 yılının neredeyse tamamında etkili olan Türk kıyımı girişimlerine yol açmıştı.
Kıyımı durdurmak için adaya müdahale kararı alan Türkiye Cumhuriyeti, 1964 Haziranı’ndaki Johnson mektubu ve çıkarma harekatını gerçekleştirecek teknik donanım eksikliği sebebiyle bu karardan dönmüş ancak Türk Hava Kuvvetleri’nin düzenli kontrol ve koruma uçuşlarını arttırmıştı.
Özellikle adanın Türkiye’ye açılan tek kapısı olan Erenköy, Rum birlikleri tarafından kuşatılmış ve ateş altına alınmıştı. Erenköy’ün kaybedilmesinin sonuçları hem Kıbrıs Türkleri hem de Türkiye adına ağır sonuçlara neden olabilirdi. Rum mevzilerini imha ederek kuşatmayı kırması için bölgeye gönderilen ve içlerinde Cengiz Topel’in de bulunduğu Türk Hava Kuvvetlerine ait ucaklar, Rum mevzilerini bombaladı ve bu sayede Erenköy ve belki de Kıbrıs olası bir Rum istilasından kurtuldu.
8 Ağustos günü gerçekleştirilen bu koruma amaçlı uçuş faaliyetinin kol komutanı Yüzbaşı Cengiz Topel, kullandığı uçağın uçaksavar saldırısı ile düşmüş olmasına rağmen, paraşütle karaya inmeyi başarmıştı. Yüzbaşı Topel ilk iş olarak yanında bulunan değerli kağıt ve emirleri yakarak yok etmiş ardından da düşmanla çatışmaya başlamıştı. Kahraman pilotumuz son mermisine kadar çatışmış ancak maalesef esir olmaktan kurtulamamıştı.
Savaş ahlakı ve esir hukukundan bîhaber olan Rumlar, Topel’e esir muamelesi yapmadılar. Matkap kullanıldığı sonradan ortaya çıkacak çok ağır ve canice işkencelere dayanamayan Yüzbaşı Topel aynı gün şehit düştü. Rumlar ‘hastanede öldü’ yalanı ve Birleşmiş Milletler yetkilileri aracılığıyla, ısrarlı girişimlere rağmen, şehidimizi ancak 12 Ağustos günü teslim ettiler.
Türk ulusunun algısını bir daha değişmeyecek şekilde adaya odaklayan bu vahim olay, Kıbrıs sorununun çözüm istencini zirveye taşımıştı.
Cumhuriyet tarihimizin ilk hava harp şehidi olan Yüzbaşı Cengiz Topel, Kıbrıs Türkü’nün özgürlüğü ve bağımsızlığını simgeleyen ulusal bir kahraman imgesiyle ülkemizin dört bir yanında adıyla yaşatılıyor.
Hiç şüphesiz, hatırası, kahramanlığı ve adıyla Kıbrıs davasının öncü bir simgesi olarak sonsuza dek yaşayacak.
Şehadetinin 56. yıl dönümünde kahraman pilotumuz Yüzbaşı Cengiz Topel’i minnet ve saygıyla anıyoruz. Aziz ruhu şad olsun.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk savaşta şehit düşen pilotu Kore’de 21 Nisan 1951’de uçağı vurularak şehit olan Pilot Üsteğmen Muzaffer Erdönmez’dir.