İKİ GÖZÜNDE İKİ ZİNDAN*: ÂŞIK VEYSEL

İki gözünde iki zindan
On parmağında on çeşme nur
Yüreği yanmış tutuşmuş
Sivas’tan bir aşık gelir.
Kara diken tırmalama yüzünü

Deli poyraz köstekleme hızın
Dağlar taşlar incitmeyin dizini
Yedisinde kaybetmiş iki gözünü
Sivas’tan Âşık Veysel gelir.*

Türk halk şiiri zincirinin son halkası sayılan Âşık Veysel Şatıroğlu…

Şiirlerinde “genç yaşımda felek vurdu başıma” diyen halk ozanı, büyük usta Âşık Veysel, 25 Ekim 1894’te, Osmanlı’nın büyük bir kriz içinde olduğu dönemlerde Sivas’ta dünyaya geldi.

İki kız kardeşini çiçek hastalığından kaybeden usta, 7 yaşındayken çiçek hastalığı nedeniyle görme yetisini kaybetti…

7 yaşından sonra dünyayı artık gönül gözüyle görmeye başlayan Âşık Veysel, asla yılmadı; mücadele etti. Bağlama çalmaya, daha küçücükken başladı.

25’inde evlendi, iki çocuğu oldu. Çocuklarından biri, kız kardeşlerinin kaderini yaşadı, karısı bırakıp gitti… “Bir vefasız yâre bağlandım” dedi usta, yıllarca küçük çocuğuna “gönül gözüyle” kendisi baktı; o çocuğu da kardeşiyle aynı kaderi paylaştı.

Bağlamasıyla, tezenesiyle yaşama tutundu büyük usta…

Yıllar sonra tekrar evlendi, 7 çocuğu oldu.

***

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin 10. yılı, ustanın yaşamında da dönüm noktası oldu.

1933 yılında, bir “şairler gecesinde” dönemin Sivas Maarifi Ahmet Kutsi Tecer ile tanışan büyük usta, onun da yardımlarıyla Anadolu’yu karış karış gezerek Köy Enstitüleri’nde saz hocalığı yapmaya başladı. Tecer, Âşık Veysel’in şiirlerinin de tanınmasına öncülük etti.

Anadolu’nun dört bir yanındaki Köy Enstitüleri’nde öğretmenlik yapan büyük usta, Ulu Önder Atatürk ile görüşmeyi çok istedi fakat birtakım imkânsızlıklar nedeniyle bunu bir türlü gerçekleştiremedi. Atatürk’e dizeler yazdı büyük usta…

Atatürk’tür Türkiye’nin ihyası
Kurtardı vatanı düşmanımızdan
Canını bu yolda eyledi feda
Biz dahî geçelim, öz canımızdan

***

Âşık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan, Âşık Veysel Şatıroğlu, 47 yıl önce bugün akciğer kanserinden yaşama gözlerini yumdu.

Popülizmin toplumumuzu esir almaya başladığı karanlığın başlangıcında, kültürümüzden bu denli uzaklaştığımız, toplumculuktan bireyciliğe adım adım yöneldiğimiz bu dönemlerde; sevgiyi, huzuru, vatan sevgisini, gönül gözüyle tüm ulusa anlatan Âşık Veysel gibi aydınlık yüzlere ihtiyaç duyuyoruz.

Bu dünyadan ayrılmadan, yalnızca “Dostlar Beni Hatırlasın” diyen büyük ustayı, mücadelesiyle hatırlıyor, anıyor ve yaşatıyoruz…

Yüreğinin sesini sazıyla duyuran Şatıroğlu’nun, ruhu şad olsun…

Ahmet Deniz DÜNDAR
21 MART 2020

*Bedri Rahmi Eyüpoğlu’nun “Âşık Veysel’e Selam şiirinden.